Yayın balığı, tatlı su balıkçılarının en sevdiği lezzetlerdendir. Avlanması pek kolay olmayan, belirli teknikler, profesyonel işlemler ve en önemlisi de sabır gerektiren yayın balığı avı amatör balıkçıların vazgeçilmez tutkularındandır. Tatlı suların kuzu eti olarak adlandırılan bu balık türüne bilhassa İç Anadolu Bölgesinde ilgi oldukça yüksektir. Peki yayın balığı nedir? Yenir mi? Avlama işlemi nasıl yapılır? Türkiye’de nerelerde bulunur? Hangi göl ve akarsularda bulmak mümkündür? Üretim çiftlikleri var mı? Sizler için tüm bu sorulara yanıt vereceğimiz kapsamlı yazımızı hazırladık. İşte tüm cevaplar…
Yayın balığı nedir?
Yayın balığı, tatlı sularda yaşayan, geniş ağız ve kafa yapısına sahip, çene etrafında bıyığı andıran antenleri bulunan, boyu ve kilosu oldukça büyük olabilen, görüntüsü çirkin ama lezzeti damaklarda kalan çok güzel bir balık türüdür(Detaylı bilgi için tıklayınız). Türkiye’de avlanan boyları 50 cm. ile 150 cm arasında değişmektedir. Genelde büyük avcılar 2 metreye kadar olan yayın balıklarına denk gelebilmektedir. Tatlı suların en büyük balıkları arasındadır. Rengi yeşil ile gri tonları arasındadır.
Azgın akan suları sevmez, durgunluğu ve sakinliği sever. Bu yüzden genellikle akarsularda durgun olan noktalarda, bataklık, sazlık oluşmuş kısımlarda, ağaç diplerine yakın noktalarda veya girintilerde yaşar. Balık, solucan, yengeç gibi deniz ürünlerini veya kurbağa, fare, yılan, kuş gibi suya yakın canlıları yiyerek beslenir. Çok geçmiş yüzyıllardan günümüze kadar yayın balığının pek çok kaynakta yeri bulunmaktadır. Bu balık türü halk arasında pek çok efsaneye de konu olmuştur.
Resim David Mark tarafından Pixabay‘a yüklendi
Yayın balığı yenir mi?
Yayın balığı yenir mi sorusu balıkçılıkla ilgisi olmayan veya yeni başlayanların merak ettiği konular arasındadır. Balığın eti yenir ve oldukça lezzetlidir. Tatlı suların kuzu eti olarak adlandırılır. Lezzetini kimileri dana etine de benzetir. İslam dinine göre helaldir ve yenilebilir. Boyu 2 metreye yaklaşan balığın eti biraz yaşından ötürü lezzetini kaybeder. O açıdan balık severler genellikle daha orta boy balıkları tercih ederler.
Yayın balığı avı nasıl yapılır?
Yayın balığı; balık türlerinin hemen hemen hepsini, solucan, fare, kurbağa, yengeç, sülük gibi ürünleri yemeyi sever. O açıdan balıkçılar tarafından yayın balığı avında yem olarak bu ürünler tercih edilir. Durgun suları sevdiği için akarsu ve göllerde durgun olan noktalarda avlama yapılması gerekir. Genellikle dip oltasına yem bağlayıp avlanmaya çalışılan yayın balığında şamandıralı yüzey oltaları da kullanılmaktadır.
Balığın ağız ve çene kenarlarındaki antenler suyun titreşimini ve sesi algılamasını sağlar. Bu açıdan av esnasında olabildiğince sessiz olmak ve suda hareketlik oluşturmamak önemlidir. Av için belli bir saat bulunmamakla birlikte günün her saatinde yapılabilir. Ancak büyük balık severler gece kamp kurup diğer gün öğlene kadar beklerler.
Ara ara oltanın dikkatlice kontrol edilmesi gerekir. Çünkü yem düşebilir veya farklı balıklar tarafından kancaya takılmadan oltadan alınabilir. Yemsiz bir oltayla saatlerce beklemektense balığın vurmadığı zamanlarda bilhassa saatte bir olta ucunu ve yemi kontrol etmekte fayda bulunmaktadır.
Yayın balığı tatlı suların büyük balığı olduğu için oldukça güçlüdür. Bir de 1 metreden uzun bir ava denk gelinirse balığı sudan çıkarmak bir hayli zor olabilir. O açıdan güçlü, sağlam ve mukavemeti iyi düzeyde olta, misina, kanca gibi ekipmanlara ihtiyaç vardır. Gelişi güzel üretilmiş, dayanıksız av malzemeleri kullanmak hayal kırıklığı yaşatabilir.
Eşkina balığı sevenler için daha önce yayınladığımız ve oldukça beğenilen Eşkina balığı taşı ve yorumları başlıklı yazımızı da okumanızı tavsiye ederiz.
Yayın balığı Türkiye’de nerelerde bulunur?
Sakarya Nehri, Kızılırmak, Yeşilırmak, İznik Gölü Türkiye’de en çok bulunan yerlerdendir. Ayrıca Obruk Barajı, Keban Barajı gibi büyük barajlarda da yer almaktadır. Dicle, Fırat ve Çoruh nehrinde az da olsa görülebilmektedir, ancak bu nehirler çok hızlı aktığı ve debisi yüksek olduğu için buralarda yaşamayı pek sevmez. Türkiye’den sonra Avrupa’nın da pek çok nehrinde ve gölünde yayın balığı avı yapılması mümkündür.
Yayın balığı üretim çiftlikleri
Ülkemizde levrek, çupra, alabalık gibi balık cinslerinin üretim çiftlikleri oldukça fazladır. Bunlarla birlikte artık yayın balığı üretim çiftlikleri de kurulmaya başlanmıştır. İlk kurulan tesis Kahramanmaraş’ta olup, yurdun pek çok yerinde üretim çiftliği sayısı artmaya başlamıştır. Şuanda Antalya, Uşak gibi illerde de faaliyetine devam eden tesisler bulunmaktadır.
Yayın balığı nasıl pişirilir?
Avlandıktan veya satın alındıktan sonra sıra en lezzetli kısma yanı pişirme işlemine gelmiş olur. Bunun için öncelikle balığın parçalanması ve temizlenmesi gerekir. Büyük bir deriye sahip olduğu için çoğu kişi derisini yüzerek pişirmeyi tercih eder. Ancak ızgarada pişirecek kişiler etin dağılmaması için deriyi yüzmeyi tercih etmeyebilir. Karnı yarılıp iç organları temizlendikten sonra isteğe göre derisi de yüzülüp et kısımları ayrılır. Tavada, fırında, ızgarada ve mangalda pişirmeye müsaittir. Bunun için ister büyük parçalar isterseniz de kuşbaşı gibi küçük parçalara ayırabilirsiniz.
Kekik, sarımsak, defne yaprağı, zeytinyağı ve karabiber ile marinasyon işlemi yapabilirsiniz. Bu da damak zevkine ve isteğe göre değişebilmektedir. Tatlı su balıkları deniz balıklarına göre daha çok koktuğu için genellikle marine etmek istenebilmektedir.